به گزارش خبرگزاری حوزه، چندی پیش یکی از اساتید شاخص عرصه روانشناسی مسایل خانواده که به طور خاص به حوزه آسیب شناسی رفتاری نیز می پردازد در گفتگویی با یکی از رسانه ها از خطر روانشناسی زرد به عنوان «سمّ روابط همسری» یاد کرده و بیان داشت: «متأسفانه برخی از کارشناسان و مشاوران ازدواج و طلاق کمتر به واقعیت های ملموس می پردازند و فقط فرضیات حفظ کردنی در دانشگاه را دستمایه مشاوره قرار می دهند و از سوی دیگر برخی رسانه ها و فضای مجازی نیز به نظرات آنها که گرایش به روانشناسی زرد دارد، دامن می زنند و حال آن که رواج این مسایل برای جامعه ما بسیار آسیبزاست.
«روانشناسی زرد» به چه معناست!؟
اصطلاح «روانشناسی زرد» البته برای متخصصین و کارشناسان عرصه روانشناسی واژه ای چندان ناآشنا و غریبه نیست اما شاید خیلی از مردم به طور دقیق با معنا و مفهوم آن آشنا نباشند.
روانشناسی زرد به طور خلاصه یعنی آن دسته سخنان و توصیههای روانشناسی که بیشتر شبیه شعار هستند و چندان پایه علمی ندارند، کما این که در همین زمینه گفته شده این نوع روانشناسی معمولاً خیلی ساده و جذاب به نظر می آید و به کمک ضریب خوردن در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی خیلی هم مورد توجه قرار می گیرد و حال آن که حل مشکلات در چند روز کوتاه آن هم با یکسری جملات انگیزشی با واقعیت همخوانی زیادی ندارد و چه بسا زمینه ساز گمراهی نیز بشود.
به تعبیر برخی کارشناسان دلسوز و دغدغه مند این عرصه، بعضی از افراد در بستر فضای مجازی با بهره گیری از روانشناسی عامه پسند آن هم اغلب از طریق عناوین جذاب، داستانهای موفقیت غیرواقعی و ارائه راهحلهای سریع و آسان برای مشکلات پیچیده روانشناختی، به دنبال جلب توجه هستند و مشخص است که بخش مهمی از اهداف آن ها نیز ناظر به درآمدزایی و کسب سود از خلق الله است.
فرق روانشناسی زرد با روانشناسی علمی
هر چقدر که توجه به مؤلفه های روانشناسی واقعی که مبتنی بر علم است، می تواند باعث تحولاتی خوب در زندگی فردی، اجتماعی و خانوادگی شده و حتی تأثیرات مطلوبی در شغل فرد داشته باشد، روانشناسی زرد و عامه پسندانه عوارض خطرناکی از خود برجای می گذارد.
حسین فرهادی نسب، روانشناس و کارشناس مسایل خانواده معتقد است: روانشناسی زرد، معمولاً برای جلب توجه مخاطب یا کسب سود تولید و ارایه می شود و لذا اطلاعات آن اغلب سطحی و فاقد پایه علمی است. و حال آن که روانشناسی علمی به دنبال افزایش دانش، حل مسائل روانی و در نهایت کمک به بهبود سلامت روانی افراد است، به همین خاطر اطلاعات آن بر پایه تحقیقات معتبر و شواهد علمی استوار است و به تحلیل عمیق و دقیق رفتارها و فرایندهای روانی در این زمینه توجه جدی صورت می گیرد.
بهره گیری از منابع غیرمعتبر در روانشناسی زرد
وی همچنین به تفاوت های جدی در بحث منابع و نیز روش جمعآوری اطلاعات در روانشناسی عامه پسند و زرد با روانشناسی علمی اشاره کرد و گفت: در روانشناسی زرد، از منابع غیر معتبر یا نقلقولهای بدون پشتوانه علمی استفاده می شود و معمولاً روشهای تحقیق در آن وجود ندارد چرا که مبتنی بر تجربههای فردی یا کلیگوییهای غیر علمی است و حال آن که در روانشناسی علمی از منابع معتبر همچون یادداشت ها و مقالات پژوهشی، کتب علمی، و مجلات تخصصی استفاده می شود و لذا تحقیقات با بهره گیری از روشهای علمی همچون آزمایشها، تحلیل دادهها و مشاهده کنترلشده انجام می شود و به همین خاطر هم نتایج آن قابل تکرار و ارزیابی است.
طاهره حسینی نیا از دیگر روانشناسان و دانش آموختگان دانشگاهی نیز با اشاره به این که در روانشناسی زرد عمدتاً از عناوین جذاب، هیجانی و گاه گمراهکننده استفاده می شود، ابراز داشت: مروجان روانشناسی زرد معمولاً سخنان عامهپسند و بهظاهر منطقی را با جملات زیبای روانشناسان بزرگ مزین میکنند تا با ذائقه مخاطب سازگار باشد. آنها بانفوذ در رسانهها، شهرت و محبوبیت کسب کرده و با ترویج باورهای غلط و مضر و ارائه درمانهای چکشی و کپسولی، افراد را به گمراهی می اندازند.
وی همچنین با اشاره به برخی آمارها که می گوید حدود ۳۰ درصد از افراد جامعه به نوعی به یکی از مشکلات روانشناختی دچار هستند، گفت: بر اساس تعریف ارایه شده از سوی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، روانشناس به فردی اطلاق میشود که حداقل دارای مدرک کارشناسی در این رشته، دریکی از دانشگاههای معتبر داخلی و خارجی باشد. ضمن اینکه لفظ روانشناس بعد از دریافت مدرک به افراد اطلاق نمیشود، بلکه باید به سازمان نظام روانشناسی و مشاوره مراجعه کرده و مجوز لازم را دریافت نماید و لذا چنانچه فردی مدرک هم داشته باشد اما فاقد مجوز باشد بر اساس قانون اجازه فعالیت ندارد.
اهمیت و ضرورت شناخت نیاز جامعه
این روانشناس ادامه داد: کسی که در چاه تاریکی و ناامیدی فرورفته، فقط به دنبال فرد دیگری است که او را نجات دهد. او طنابی میخواهد که از پایین به بالا کشیده شود و برای همین به پوسیده بودن طناب توجه نمیکند. افراد در ورطه غم و ناامیدی چندان حوصله این را ندارند که به دنبال متخصص بروند. خیلی اوقات همینکه آن فرد حرفهای دلگرمکننده بزند، همینکه ویترین خوبی داشته باشد، بانمک و بذلهگو باشد، همینکه فن بیانی قوی داشته باشد، برایشان کافی است و به همین خاطر می بینیم مشاورانی که مروج رواشناسی زرد هستند بعضاً به واسطه رسانه ها و فضای مجازی، کارشان سکه می شود.
فقدان تأثیر عمیق و بلندمدت در روانشناسی زرد
وی همچنین تأکید کرد: روانشناسی زرد ممکن است که به شکل موقت، حس بهتری به مخاطب بدهد، اما بی شک تأثیرات عمیق و بلندمدت نیست و چه بسا گاهی منجر به گمراهی یا تقویت باورهای نادرست می شود که نباید به راحتی از کنار آن گذشت و حال آن که روانشناسی علمی، تأثیرات مثبت و بلندمدتی بر سلامت روان فرد دارد و به حل یا کاهش مشکلات واقعی روانشناختی و بهبود کیفیت زندگی افراد کمک شایان توجهی می کند.
نظر شما